Mogłoby się wydawać, że manipulator wybierze na ofiarę osobę mniej inteligentną, która nie pozna się na jego sztuczkach. W rzeczywistości makiawelista łatwiej podda w wątpliwość stanowisko człowieka mądrego i dobrze wykształconego. Ten drugi zdaje sobie bowiem sprawę z własnych ograniczeń. Widzi, jak teorie naukowe są podważane i ustępują miejsca nowym, które bazują na najnowszych badaniach eksperymentalnych. Wątpliwości to naturalna cecha ludzi inteligentnych, która umożliwia im rozwój. Tłumaczy to jednocześnie, dlaczego manipulator wybiera na ofiary inteligentnych ludzi.
Dlaczego manipulator wybiera na ofiary inteligentnych ludzi?
Niektórzy psycholodzy podkreślają komplementarność między makiawelistą a człowiekiem inteligentnym. Ten drugi chętnie zgłębia różne punkty widzenia. Zdaje sobie sprawę ze złożoności świata. Stara się szukać różnych wytłumaczeń dla zjawisk, których nie rozumie. Manipulator trafia zatem na podatny grunt. Tylko inteligentni ludzie poddają w wątpliwość to, o czym myślą. Są otwarci na dyskusję i merytoryczne argumenty. Makiawelista tak potrafi pokierować rozmową, by zasiać ziarno wątpliwości w osobie inteligentnej.
Dlaczego usprawiedliwiamy manipulatora?
Znając sposób działania ludzi inteligentnych, możemy zrozumieć, dlaczego tak często tłumaczą manipulatora. Np. sprzedawca ewidentnie oszukuje ich córkę. Ta zapłaciła za przyspieszenie produkcji szafy na zamówienie, bo zależało jej na czasie. Sprzedawca zainkasował dodatkowe pieniądze za wykonanie usługi, ale “zapomniał” o przyspieszeniu. Towar jest gotowy w standardowym terminie, a sprzedawca nie proponuje zwrotu nienależnych mu pieniędzy. Córka czuje się oszukana i chce, aby w sprawie o zwrot pieniędzy reprezentował ją prawnik. Matka twierdzi, że sprzedawca był roztargniony i nie ogarnia swoich obowiązków. Na pewno nie miał złych intencji.
Makiawelista nie baczy na normy społeczne i prawne
Wielu z nas nie potrafi uwierzyć, że istnieją źli ludzie. Manipulator jest wyrachowany i nie zważa na jakiekolwiek normy społeczne czy prawne. Przyznaje sobie szczególne przywileje. Z jednej strony nie jest zbyt inteligentny, a z drugiej cwane postępowanie stanowi jego znak rozpoznawczy. Pod tym względem nie ma sobie równych, bo brakuje mu sumienia i może swobodnie przekraczać wszelkie granice. Nie robi sobie przy tym nic z ewentualnej odpowiedzialności prawnej.
Jak wyprzedzić posunięcia manipulatora?
Jeśli wiemy, kim jest manipulator, i potrafimy zachować trzeźwy osąd, domyślimy się wielu rzeczy i wykonamy stosowne ruchy, przewidując zagrywki makiawelisty. Warto rozwijać się i zdobywać nowe wiadomości poparte rzetelną wiedzą naukową. Im lepiej poznajemy techniki manipulacji, tym bardziej stajemy się na nie odporni. Osoby wysoko wrażliwe często dają się nabrać tylko raz. Początkowo nie podejrzewają innych o złe intencje, przez co stanowią dla nich łakomy cel. Manipulator je uwodzi, a potem wykorzystuje. Jeśli potrafią wyciągnąć wnioski z tej lekcji życia, w przyszłości rozpoznają kolejnych makiawelistów. Gdy zaufają swojej intuicji, ominie ich wiele trudności.
Jak nie dać sobą manipulować?
Pamiętajmy o tym, że manipulator ma taką moc, jaką sami mu przyznamy. Jeśli postępujemy w sposób stanowczy i nie wchodzimy z nim w dyskusję, zazwyczaj wygrywamy. Nie da się bowiem manipulować kimś, kto nie daje się wciągnąć w gierki.
Czy makiawelizm da się wyleczyć?
Jeśli Twój partner, szef czy rodzic jest makiawelistą, nie zmienisz go. Ludzie, którzy zręcznie stosują manipulację i nie mają z tego tytułu wyrzutów sumienia, zazwyczaj borykają się z zaburzeniem osobowości. Makiawelizm należy do mrocznej triady. Wymienia się go obok narcyzmu i psychopatii. Wszystkie trzy zaburzenia osobowości mogą się wzajemnie przenikać, dając skomplikowany obraz kliniczny. Psychoterapia, która pomaga wielu ludziom przezwyciężyć trudności, wobec makiawelistów, psychopatów i narcyzów okazuje się bezradna. Przedstawiciele mrocznej triady nie widzą bowiem powodu, dla którego mieliby się poddać leczeniu. Jeśli to robią, to przymuszeni przez czynniki zewnętrzne, np. wyrok sądu. Ewentualnie chcą udoskonalić swoje techniki manipulacji, czerpiąc z doświadczenia psychoterapeuty, którego czujność czasem udaje się uśpić.
Jak szkolny gnębiciel wyrasta na manipulatora?
Specjaliści podkreślają, że szkolny gnębiciel często wyrasta na manipulatora. Najpierw sam znęca się nad nami na szkolnym korytarzu, a później biegnie do nauczyciela z płaczem, stawiając siebie w roli ofiary. Dorosły makiawelista działa identycznie. Najpierw sam nas dręczy i zachowuje się nie fair, po czym stosuje projekcję i winę zrzuca na nas. Robi to tak umiejętnie, że zaczynamy wątpić w siebie i zastanawiać się, czy aby na pewno nie ma racji. Może nieświadomie go skrzywdziliśmy.
Makiawelista – każdy z nas zna jakiegoś
Manipulatorzy stanowią od 2 do 4% populacji. Niby nie jest to dużo, z drugiej strony każdy z nas ich zna i zostaje czasem wciągnięty w ich gierki. Pamiętaj, że gdy trafisz na taką osobę, pozostanie ona odporna na próby komunikacji. Nie przemówisz do jej sumienia, bo po prostu go nie posiada.
Po czym rozpoznać manipulatora?
Wydaje Ci się, że trafiłeś/trafiłaś na makiawelistę? Wykazuje on bardzo charakterystyczne zachowania. Wśród nich wymienia się:
- kłamstwo,
- złą wolę,
- wypieranie się,
- przerzucanie winy na innych,
- szantaż emocjonalny,
- pogróżki,
- niezależnie od okoliczności uważa, że ma rację.
Bibliografia:
- Petitcollin C.; Jak nie dać sobą manipulować?; Wydawnictwo Feeria, 2022
