Poczucie własnej wartości to sposób, w jaki wyobrażamy sobie samych siebie. Nie chodzi o to, aby zawyżać własne kompetencje, ale o to, by dostrzec w sobie wartościowego człowieka, który zasługuje na godne traktowanie. Co zrobić, aby poczucie własnej wartości było zdrowe?
Spis treści:
- Z czego składa się poczucie własnej wartości?
- Na co wpływa samoocena?
- Zdrowa samoocena – po czym ją rozpoznać?
- Wysoka samoocena a perfekcjonizm
- Wysoka samoocena a narcyzm
Z czego składa się poczucie własnej wartości?
Poczucie własnej wartości składa się z kilku elementów. Jednym z nich jest szacunek do siebie samego, drugim przekonanie o własnych zaletach, zaś trzecim czucie się dostatecznie dobrym. Nie chodzi o to, by być mistrzem w każdej dziedzinie. Każdy ma coś, z czym sobie nie radzi. Kogoś może przytłaczać natłok zadań do wykonania. Ważne jednak, aby nie poddawać się już na starcie, ale spróbować się z nimi zmierzyć. Może nie zrobisz wszystkiego, może zabraknie w tym perfekcji, ale czujesz się dostatecznie dobra. Poza tym nie uważasz, by porażka w tym względzie pozbawiała cię godności i prawa do szacunku.
Na co wpływa samoocena?
Poczucie własnej wartości sprawia, że w momencie wyzwania czujemy siłę lub bezsilność. Np. mamy zrealizować ważny projekt. Jeśli czujemy się wystarczająco kompetentne, wiemy, że sobie z nim poradzimy i przystępujemy do działania. Czasem jednak ogarnia nas bezsilność, wtedy mamy do czynienia z niskim poczuciem własnej wartości. Zdarza się, iż tak dużo myślimy nad jakimś zadaniem, że wreszcie jest za późno na jego terminową realizację. Taka postawa może wydawać się oryginalna i niepoważna, jednak spotykamy się z nią znacznie częściej, niż przypuszczamy.
Zdrowa samoocena – po czym ją rozpoznać?
Zdrowie poczucie własnej wartości polega na to, że postrzegamy siebie jako osoby kompetentne i godne szacunku. Potrafimy wytyczać granice i wyrażać własne zdanie, nawet gdy odbiega ono od popularnych opinii. Umiemy również zatroszczyć się o własny interes, o to, aby ktoś nas nie oszukał.
Zdrowe poczucie własnej wartości jest niezależne od czynników zewnętrznych
Moje poczucie własnej wartości nie zależy od czynników zewnętrznych. Nie kształtują go opinie innych oraz to, w jaki sposób oni postrzegają moje kompetencje. Nie potrzebuję zewnętrznego potwierdzenia, że zasługuje na godne traktowanie i szacunek. Uważam, że są to niezbywalne prawa, które wynikają z ludzkiej natury i wypływają z mojego wnętrza.
Wysoka samoocena a perfekcjonizm
Wysokie poczucie własnej wartości często bywa mylone z perfekcjonizmem. Zakładamy, że mogą się nim cieszyć tylko te osoby, które potrafią sobie bezbłędnie poradzić z jakimś zadaniem. Jeśli my tego nie potrafimy, czujemy się bezwartościowe. Jednak, czy naprawdę bycie numerem jeden w każdej dziedzinie życia jest takie ważne? Zdrowe poczucie własnej wartości zakłada, że mogę nie wykazywać talentu manualnego, a mimo to dobrze oceniać samego siebie. W końcu każdy jest w czymś gorszy. Mogę świetnie pisać, ale mieć problemy z rysowaniem czy pakowaniem prezentów. Czy to czyni mnie bezwartościowym? Nie.
Wysoka samoocena a narcyzm
Wysokie poczucie własnej wartości bywa też mylone z narcyzmem. Tymczasem osoba, która rzeczywiście ma je głęboko zakorzenione i stabilne, nie musi się dowartościowywać cudzym kosztem. Czuję się dostatecznie dobra i tak też postrzegam innych ludzi. Nie muszę wytykać im niekompetencji, by poczuć się lepiej i na tym zbudować swoje poczucie własnej wartości. Tak czynią osoby, które cierpią na narcystyczne zaburzenie osobowości.
