Rak prostaty jest jednym z najczęściej diagnozowanych nowotworów wśród mężczyzn, zajmuje drugie miejsce pod względem śmiertelności, w tym niechlubnym rankingu plasuje się tuż po raku płuc. W naszym kraju co roku 15 000 mężczyzn zapada na raka prostaty a blisko 5000 mężczyzn co roku umiera z tego powodu. Ryzyko zachorowania zwiększa się wraz z wiekiem a choroba dotyka najczęściej mężczyzn po ukończeniu 45-50 roku życia. Leczenie raka prostaty może przybierać różne formy a wybór metody uzależniony jest od wielu czynników takich jak stopień zaawansowania choroby, charakterystyka patomorfologiczna guza jak również od wieku pacjenta, jego ogólnego stanu zdrowia jak i spodziewanego czasu przeżycia. Prostatektomia da Vinci stanowi nowoczesną metodę operacyjnego leczenia raka prostaty dla mężczyzn u których rak prostaty ograniczył się wyłącznie do tego narządu. Metoda da Vinci niesie ze sobą szereg korzyści dla pacjentów takich jak na wysoka precyzja zabiegu, możliwość zachowania potencji seksualnej i prawidłowego trzymania jak również krótszy okres rekonwalescencji. Na czym polega ten zabieg? Jak szybko po jego wykonaniu można powrócić do pracy zawodowej?
Czym jest prostata?
Mianem prostaty określamy niewielki gruczoł krokowy, jego występowanie stwierdzono wyłącznie u mężczyzn. Ma on za zadanie wspierać produkcję nasienia. Gruczoł krokowy znajduje się tuż pod pęcherzem moczowym i przylega do ściany odbytu. W jego wnętrzu znajduje się cewka moczowa, która przechodzi przez cały narząd. Te cechy anatomiczne sprawiają, że chirurgiczne leczenie raka prostaty wymaga niezwykłej precyzji.
Trzy stadia raka prostaty
Ryzyko rozwoju raka stercza zwiększa się wraz z wiekiem. Lekarze wyodrębniają trzy rodzaje raka prostaty:
- wczesny, zlokalizowany – zmiany nowotworowe znajdują się wyłącznie w obrębie gruczołu krokowego i nie przemieszczają się na inne organy;
- miejscowo zaawansowany – zmiany nowotworowe stwierdza się nie tylko w gruczole krokowym, ale też w tkankach go otaczających;
- zaawansowany z przerzutami – zmiany nowotworowe występują zarówno w gruczole krokowym, ale także w innych narządach czy tkankach przy czym przerzuty najczęściej stwierdza się je w kościach oraz okolicznych węzłach chłonnych.
Rak stercza – czynniki ryzyka
Do czynników wpływających na zwiększoną zachorowalność na raka prostaty zalicza się przede wszystkim wiek albowiem nowotwór najczęściej dotyka mężczyzn po 45-50. roku życia, po 70. roku życia ma go aż 50% mężczyzn. Oprócz tego o zachorowalności na raka gruczołu krokowego decydują także uwarunkowania genetyczne, przyjmuje się, że jeśli u krewnego I stopnia zdiagnozowano raka, mężczyźni z nim spokrewnieni są dwukrotnie bardziej narażeni na zachorowanie. Znaczenie w zapadaniu na raka prostaty mają także czynniki związane ze stylem życiem, wśród których wymienia się złe nawyki żywieniowe, brak aktywności ruchowej, palenie tytoniu czy nadmierne spożywanie alkoholu.
Objawy raka gruczołu krokowego
Rak prostaty często rozwija się praktycznie bezobjawowo niemniej jednak pierwsze dolegliwości dotyczą przeważnie trudności w oddawaniu moczu – zwiększeniem jego częstotliwości oraz bólem, który pojawia się podczas mikcji. Do wizyty u lekarza powinny skłonić panów takie symptomy jak:
- słaby, przerywany strumień moczu,
- uczucie parcia na pęcherz,
- problemy z trzymaniem moczu,
- pieczenie podczas mikcji,
- zaburzenia erekcji,
- krew w spermie lub w moczu
- uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza
Diagnozowanie raka prostaty
W przypadku wystąpienia wyżej wspomnianych objawów należy zgłosić się do urologa. Ten po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu przeprowadza badanie per rectum. Nie cieszy się ono dobrą sławą, ponieważ u wielu pacjentów stanowi źródło skrępowania. Badanie per rectum polega na palpacyjnym badaniu prostaty przez odbyt. Lekarz po założeniu lateksowej rękawiczki wprowadza palec do odbytnicy i stwierdza, czy prostata nie uległa powiększeniu. Badanie per rectum jest całkowicie bezbolesne i nieinwazyjne. Wymaga od pacjenta jedynie zachowania podstawowych zasad higieny.
Dodatkowo konieczne jest wykonanie badania PSA z krwi, które polega na oznaczeniu swoistego antygenu stercza. W krwi pobranej od pacjenta oznacza się stężenie białka wytwarzanego przez komórki nabłonkowe w gruczole krokowym. Gdy wartość PSA jest podwyższona, możemy mieć do czynienia z rakiem prostaty, ale bardzo często ta nieprawidłowość świadczy o łagodnym przeroście stercza, stanie zapalnym w jego obrębie lub infekcji układu moczowego. Do wzrostu stężenia PSA dochodzi też w wyniku aktywności fizycznej oraz stosowania niektórych leków. Dlatego też wyników badań PSA nie należy interpretować samodzielnie, lecz pozostawić to doświadczonemu urologowi.
W przypadku stwierdzenia niepokojących zmian podczas badania per rectum, lekarz może zlecić wykonanie biopsji fuzyjnej, która jest aktualnie najnowocześniejszą metodą diagnostyczną pozwalającą na precyzyjną ocenę obecności nowotworu prostaty.
Leczenie raka prostaty – dostępne metody
Rak prostaty w dzisiejszych czasach to nie wyrok. Współczesna medycyna dysponuje wieloma metodami leczenia. Wybór optymalnego rozwiązania zależy od wielu czynników, w tym stopnia zaawansowania choroby, charakterystyki patomorfologicznej guza oraz oceny ryzyka w oparciu o wyniki badania PSA oraz wartości skali Gleasona. Niezwykle istotny jest też wiek pacjenta oraz jego ogólny stan zdrowia. Leczenie raka prostaty obejmuje następujące metody:
- aktywną obserwację, którą przeprowadza się w przypadku mężczyzn dotkniętych mało inwazyjną postacią nowotworu,
- prostatektomię, czyli leczenie chirurgiczne prostaty, które polega na usunięciu narządu stercza zajętego przez nowotwór. Czasem konieczne jest też usunięcie sąsiadujących z nim węzłów chłonnych,
- radioterapię, czyli leczenie poprzez napromieniowanie, ta metoda znajduje zastosowanie w przypadku bardziej zaawansowanych zmian nowotworowych, które jednak nie dają przerzutów do sąsiednich narządów,
- hormonoterapię, tę formę leczenia stosuje się w przypadku zaawansowanego raka prostaty u pacjentów, którzy nie kwalifikują się do radioterapii lub leczenia operacyjnego
Na czym polega prostatektomia?
Radykalna prostatektomia to nic innego jak zabieg chirurgiczny, podczas którego usuwa się zmieniony nowotworowo obszar gruczołu krokowego. Operacja raka prostaty może zostać rozszerzona o tkanki sąsiadujące z tym narządem, jak również węzły chłonne. Innowacyjną metodą leczenia jest prostatektomia radykalna z wykorzystaniem robota da Vinci. Podczas tego zabiegu wprowadza się do ciała pacjenta precyzyjne narzędzia laparoskopowe oraz kamerę wizyjną. Za ich pomocą operator robota da Vinci, którym jest starannie przeszkolony chirurg, wycina zmienioną nowotworowo prostatę, a jeżeli zajdzie taka potrzeba także otaczające ją węzły chłonne. Operacja raka prostaty stanowi niezwykłe wyzwanie dla lekarza. Okolica załonowa jest bowiem silnie unaczynniona. Praca chirurga wymaga zatem ogromnej precyzji, którą zapewnia robot da Vinci. Urządzenie jakim jest robot da Vinci eliminuje drżenie rąk chirurga, które podczas tradycyjnego zabiegu mogłoby przyczynić się do uszkodzenia nerwów i trudności z powrotem do pełnej sprawności. Jednocześnie prostatektomia da Vinci pozwala precyzyjnie usunąć zmienione nowotworowo tkanki przy jednoczesnym zmniejszeniu obszaru ich nacięcia. W rezultacie taki zabieg laparoskopowy redukuje do minimum możliwe powikłania, uraz chirurgiczny a pacjent dużo szybciej niż w przypadku tradycyjnych operacji prostaty może powrócić do normalnych aktywności. Prostatektomia da Vinci jest oferowana przez Centrum Chirurgii Robotycznej Szpitala na Klinach. To jedyna placówka w południowo-wschodniej Polsce, która oferuje tego rodzaju zabieg.
Prostatektomia da Vinci – zalety
Operacyjna metoda leczenia raka stercza z wykorzystaniem robota da Vinci zalicza się do technik minimalnie inwazyjnych, która niesie ze sobą szereg korzyści po stronie pacjenta. Dzięki operacjom robotycznym chirurg jest w stanie zarówno zminimalizować ryzyko wystąpienia nietrzymania moczu, jak również zaoszczędzić pęczki naczyniowo-nerwowe, które odpowiadają za erekcję jeżeli stopień zaawansowania nowotworu pozwala na ich pozostawienie. Wykorzystanie robota da Vinci minimalizuje interwencję chirurgiczną a co za tym idzie odsetek wystąpienia powikłań śród i pooperacyjnych. Z uwagi na mniejszą rozległość zabiegu jak i mniejszą utratę krwi technika znacząco wpływa na skrócenie czasu hospitalizacji i rekonwalescencji pacjentów poddawanych zabiegom prostatektomii.
