Agresja stanowi odpowiedź na frustrację potrzeb. Gdy nasze oczekiwania nie zostają zrealizowane, stajemy się nerwowi i rozdrażnieni. Niewiele brakuje, abyśmy wyładowali swoją złość na osobach trzecich. Większość z nas potrafi jednak regulować trudne emocje, przez co nie pozwalamy na to, aby nami zawładnęły. Podejmujemy racjonalne decyzje, korzystając ze świetnie rozwiniętej kory przedczołowej, w której mieści się ośrodek logicznego myślenia. Jak powstaje agresja i co jej sprzyja?
Jak powstaje agresja? Hipoteza frustracji-agresji
Gdy świadomie krzywdzimy drugiego człowieka, stosując względem niego przemoc fizyczną, psychiczną, seksualną i/lub ekonomiczną, to przejawiamy zachowania agresywne. Hipoteza frustracji-agresji zakłada, że nasze działania są uwarunkowane potrzebami, które pozostają niezaspokojone. Niektórzy z nas robią się nerwowi i rozdrażnieni, gdy zapomną zjeść śniadania. Do głosu dochodzi potrzeba głodu. Inni ledwo panują nad sobą, gdy jest im za gorąco.
Po co nam agresja?
Freud uważał, że agresja to podstawowy popęd człowieka, który umożliwił przetrwanie Homo sapiens. W tym stwierdzeniu zapewne jest nieco prawdy. Gdybyśmy nie przejawiali zachowań agresywnych, nie potrafilibyśmy bronić siebie, swojego terytorium i cennych zdobyczy. Musimy wykazywać do nich zdolność, zwłaszcza gdy nasz byt staje się zagrożony.
Genetyczne podłoże agresji
Istnieją przesłanki naukowe, które wskazują na genetyczne podłoże agresji. Jest to szczególnie widoczne w eksperymentach z udziałem bliźniąt jednojajowych. Dwujajowe, które cechuje większa zmienność genetyczna, nie zawsze postępują podobnie.
Testosteron a zachowania agresywne
Nie bez powodu Kayah śpiewała niegdyś, że oskarża testosteron “o cierpienie, wojen płomienie, przelaną krew”. Ten męski hormon płciowy sprzyja agresji. U nastoletnich chłopców i 20-letnich mężczyzn osiąga najwyższą wartość. Wyjaśnia to, dlaczego wielu z nich wchodzi w konflikt z prawem i dopuszcza się okrutnych czynów.
Jak alkohol zwiększa agresję?
Alkohol także zwiększa ryzyko zachowań agresywnych. Obniża bowiem stężenie serotoniny, a jednocześnie zwalnia aktywność kory przedczołowej, która odpowiada za racjonalne myślenie. Niektórym osobom po paru głębszych puszczają wszelkie hamulce moralne. Mówią i robią rzeczy straszne, o których nikt by ich nie podejrzewał.
Przyczyny agresji – modelowanie zachowań najbliższych
Uczenie się agresji także zostało potwierdzone w badaniach naukowych. Dzieci, które obserwują przemoc domową, rówieśniczą, oglądają brutalne filmy i sięgają po krwawe gry, modelują te niekorzystne wzorce zachowań. Nasiąkają nimi i zaczynają je odtwarzać w realnym życiu.
Rola społeczna a agresja
Rola społeczna także sprzyja działaniom agresywnym. Bardzo dobrze obrazuje to przykład żołnierzy, strażników i policjantów. Niektórzy z nich tak bardzo wczuwają się w rolę “szeryfa”, że potrafią poniżać innych, gwałcić ich i maltretować. Po co policjantki kazały rozbierać się do naga kobiecie po aborcji farmakologicznej? Dlaczego to samo spotkało starszą panią, która manifestowała swoje poglądy? Działania, które podjęli funkcjonariusze, nie były uzasadnione. Przyczyniły się jedynie do upokorzenia tych dwóch obywatelek. Od lat trwa dyskusja, jak zredukować poziom agresji u przedstawicieli służb porządkowych, aby postępowali zgodnie z prawem.
Czy gry komputerowe zwiększają poziom agresji wśród dzieci i młodzieży?
Telewizja i gry komputerowe, które ukazują przemoc, są niebezpieczne dla prawidłowego rozwoju psychoemocjonalnego młodych ludzi. Zauważono, że im szybciej spotkają się oni z agresją, a ta nie zostanie skrytykowana przez ich rodziców, tym większe ryzyko, że staną się sprawcami przemocy. Niektórzy hejtują rówieśników oraz ich poniżają w szkole. Inni sięgają po broń i dokonują krwawych rzezi, vide strzelaniny w Serbii z maja tego roku. Co ciekawe, zanim do nich doszło, preselekcje do Eurowizji wygrał Luke Black. W swoim utworze Samo mi se spava ukazał destrukcyjny wpływ gier komputerowych na psychikę młodych ludzi. Gdy trwały próby techniczne jego występu w Liverpoolu, doszło do masakry.
Co warunkuje agresję? Poczucie anonimowości i bezkarności
Poczucie bezkarności i anonimowości sprawia, że cyberprzemoc nabiera rozpędu. Nienawistne komentarze, wrzucanie cudzych zdjęć do internetu, publiczna nagonka na nielubianego kolegę – wszystko to spotyka wielu ludzi. Dotyka dzieci, ale też gwiazdy z pierwszych stron gazet i polityków. Taka forma agresji potrafi doprowadzić do depresji i prób samobójczych, dlatego nie wolno jej lekceważyć.
