Wszystkie procesy zachodzące w żywych organizmach dla swojego prawidłowego przebiegu wymagają obecno­ści swoistych substancji modulujących. Są to naturalnie występujące peptydy i czynniki wzrostu.

Wraz z wiekiem ilość naturalnych peptydów organizmu maleje lub uszko­dzona zostaje ich prawidłowa synteza, a kontrolowane przez nie procesy naprawcze i metaboliczne stopniowo słabną i ulegają zaburzeniom. Proces ten w konsekwen­cji prowadzi do obserwowanych zmian związanych m.in. z procesem starzenia się organizmu.

Kluczową rolę w zrozumieniu procesów zachodzących w skórze wraz z wiekiem odgrywa zmiana w pierwszo­rzędowej strukturze peptydów. Zmiana taka zainicjowana przez czynniki mutagenne może prowadzić do całkowitego zmienienia lub zniesienia aktywności biologicznej dane­go peptydu. Zamiana pojedynczego aminokwasu na inny w peptydzie zbudowanym z sekwencji 50 lub więcej amino­kwasów może zmniejszyć lub znieść jego aktywność biolo­giczną oraz powodować potencjalnie poważne następstwa dla całego organizmu (np. niedokrwistość sierpowata).

Peptydy biomimetyczne to syntetyczne związki che­miczne działające na zasadzie wiernego naśladowania naturalnych, obecnych w organizmie substancji sterują­cych procesami metabolicznymi oddziałującymi bezpo­średnio na komórki docelowe.

Obecnie w medycynie estetycznej jest ponad 300 pep­tydów biomimetycznych. Około 100 kolejnych jest w fazie dalszych badań i w trakcie procesu rejestracji.

 

Peptydy o właściwościach anti-aging

 

  • Acetyl Decapeptide-3: wspomaga tworzenie nowych komórek skóry, redukuje drobne zmarszczki i zapo­biega powstawaniu nowych
  • Decapeptide-4 (CG-IDP2): wzmacnia elastyczność, wpływa na syntezę elastyny i kolagenu
  • Oligopeptide-24 (CG-EDP3): redukuje zmarszczki, wpływając na proliferację komórkową
  • Tripeptide-6 (CG-CTP): odpowiada za optymalne nawilżenie skóry poprzez zwiększenie wiązania wody w skórze właściwej
  • Copper Tripeptide- 1 (CG-peptyd miedzi): wpływa na proliferację komórkową

 

Peptydy likwidujące przebarwienia

 

  • Oligopeptide-34 (CG-TGP2): zmniejsza s yntezę me­laniny, blokując transfer ciałek melaninowych do keratynocytów
  • Pentapeptide-13 (CG-ASP): rozjaśnia i rozświetla skórę

Peptydy powstrzymujące proces wypadania włosów

 

  • Decapeptide – 4 (CG-IDP2): wzmacnia włosy, stymu­lując cebulki do produkcji długich trzonów włosa
  • Acetyl Decapeptide – 3 (Rejuline): rewitalizuje cebul­ki włosowe, regenerując komórki włosa
  • Oligopeptide – 24 (Keramin 1): stymuluje proliferację i migrację komórek włosowych
  • Copper Tripeptide – 1 (CG – Peptyd Miedzi): wzmac­nia włosy i stymuluje cebulki do budowy trzonu wło­sa, wspomaga krążenie w skórze głowy i regeneruje cebulki włosów

Mechanizmy działaniapeptydów biomimetycznych

 

Ze względu na efekt oddziaływania wyróżnia się nastę­pujące typy peptydów biomimetycznych:

 

Peptydy sygnałowe

 

 Swoista zdolność peptydów do inicjowania procesów wewnątrzkomórkowych zaowocowała odkryciem ich wpływu na proces wzrostu fibroblastów, syntezę ko­lagenu i elastyny. Podczas badań odkryto heksapeptyd (Val-Gly-Val-Ala-Pro-Gly), który skutecznie stymulo­wał proliferację skórnych fibroblastów oraz pośred­niczył w regulacji działania metaloproteinaz MMP-1 i MMP-3 w stanach zapalnych skóry. Sygnałowe pep­tydy są najczęściej fragmentami kolagenu i elastyny, wbudowywanymi w czasie biosyntezy tych białek. Do­starczanie tego typu substancji z zewnątrz do skóry właściwej będzie sygnałem do produkcji nowych ma­kromolekuł kolagenu, a tym samym będzie prowadzić do poprawienia wyglądu i elastyczności skóry.

 

Inhibitory neurotransmiterów

Prekursorem tej grupy peptydów biomimetycznych była toksyna botulinowa, stosowana w medycy­nie estetycznej od lat w celu blokowania połączeń płytki nerwowo-mięśniowej i w efekcie usuwająca zmarszczki mimiczne.

 

Wieloletnie prace badawcze nad syntetycznymi po­chodnymi o działaniu zbliżonym do toksyny botu­linowej zaowocowały uzyskaniem peptydu o nazwie Argirelina. Jest to heksapeptyd działający jako inhi­bitor acetylocholiny, co prowadzi do blokowania im­pulsu w obrębie płytki nerwowo-mięśniowej.

Uzyskano więc syntetyczną pochodną wykazującą działanie zbliżone do działania toksyny botulinowej (botox-like), nie wykazującą jednak toksyczności. Dzię­ki eliminacji toksyczności wykazywanej przez toksynę botulinową oraz większej stabilności termicznej. Argirelina znalazła zastosowanie w kosmetologii,

 

Peptydy transportujące

 

Kolejną istotną rolą, jaką spełniają peptydy biomime­tyczne, jest transport substancji niezbędnych do pra­widłowych procesów metabolicznych zachodzących w skórze. Są to na przykład jony metali. Jony miedzi są niezbędne w procesie gojenia się ran oraz w wie­lu procesach enzymatycznych. Pierwiastek działa przeciwstarzeniowo na kilka sposobów. Bierze m.in. udział w procesie neutralizowania wolnych rodników w skórze, a za ich neutralizowanie są odpowiedzialne systemy o charakterze przeciwrodnikowym.

 

Najważniejszym z nich jest system oparty na dzia­łaniu dysmutazy nadtlenkowej i katalazy. Zadaniem dysmutazy nadtlenkowej jest przekształcanie anio­norodnika tlenowego w nadtlenek wodoru, natomiast katalaza rozkłada nadtlenek do wody i tlenu. Kationy miedzi pełnią w tym procesie rolę kofaktora, czyli elementu niezbędnego do działania enzymu. Dodat­kowo, miedź jest pierwiastkiem, od którego zależna jest oksydaza lizylowa, pełniąca kluczową funkcję w tworzeniu kolagenu i elastyny .

Obserwowane efekty kliniczne prowadzą do zwięk­szenia grubości skóry właściwej i naskórka, redukcji zmarszczek, poprawy elastyczności skóry, redukcji przebarwień związanych z procesem fotostarzenia.

Andrzej Kępa, Kosmetologia Estetyczna vol.2/2/2013