Łagodny przerost prostaty (z ang. benign prostatic hyperplasia – BPH) jest jedną z najczęstszych chorób dotyczących mężczyzn i najczęstszym schorzeniem gruczołu krokowego. Pojawia się zazwyczaj powyżej 50 roku życia. Jego przyczyny nie są do końca poznane, ale prawdopodobnie BPH jest związane z działaniem androgenów, czyli męskich hormonów płciowych.
Objawy
Objawy są wynikiem ucisku na cewkę moczową przez przerośniętą prostatę, gdyż przebiega ona w środku tego gruczołu. Prowadzi to do zaburzenia przepływu moczu. Najczęstszymi objawami są[1]:
- uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza,
- słaby strumień moczu, co prowadzi do wydłużenia oddawania moczu,
- opóźnienie w rozpoczęciu wypływu moczu,
- częste oddawanie moczu,
- konieczność kilkukrotnego wstawania do toalety w nocy,
- naglące parcie na mocz,
- całkowite lub częściowe zatrzymanie moczu – w tym pierwszym występuje zupełny brak wypływu moczu z pęcherza, co prowadzi do jego powiększenia i silnego bólu. W drugim z wymienionych tylko część moczu odpływa, pęcherz jest stale w jakimś stopniu wypełniony.
Powyższe objawy z biegiem czasu nasilają się, gdy ucisk na cewkę moczową jest coraz większy. W dalszej perspektywie zastój moczu działa szkodliwie na nerki, zwiększając ryzyko infekcji i prowadząc do niewydolności nerek[2].
Diagnostyka
Diagnostyką łagodnego przerostu prostaty zajmuje się lekarz urolog. Rozpoznanie choroby stawia się na podstawie zgłaszanych przez pacjenta objawów oraz wykonanych badan. Jednym z kluczowych jest tzw. badanie per rectum. Polega ono na ocenie gruczołu krokowego palcem wprowadzonym przez odbyt. Specjalista sprawdza wielkość, kształt i spoistość prostaty. Dodatkowo zleca wykonanie pomiaru we krwi PSA, czyli swoistego antygenu sterczowego oraz badanie ogólne moczu. W celu dokładnego zbadania gruczołu krokowego urolog może wykonać USG. W zależności od nasilenia dolegliwości niekiedy decyduje się na bardziej specjalistyczne badania, takie jak testy czynnościowe (urodynamiczne) lub cytoskopia (badanie endoskopowe pęcherza moczowego).
Leczenie
Sposób leczenia zależy od nasilenia zaburzeń oddawania moczu i uciążliwości objawów. Wyróżnia się:
- zmianę stylu życia,
- przyjmowanie leków (farmakoterapia),
- leczenie chirurgiczne.
Przy łagodnym nasileniu objawów może wystarczyć zmiana stylu życia. Polega ona na rzuceniu palenia papierosów i zmniejszeniu spożycia kofeiny. Należy także ograniczać ilość spożywanych płynów w sytuacjach, gdy nie można przez jakiś czas korzystać z toalety (np. w kinie czy przed ważnym spotkaniem).
Bardziej nasilone dolegliwości są wskazaniem do zastosowania leków. Służą one rozluźnieniu mięśni dróg moczowych, co ułatwia oddawanie moczu. Do tego typu leków należą tzw. alfa-blokery np. doksazosyna. Inne stosowane preparaty to inhibitory 5-alfa reduktazy (np. finasteryd), które zmniejszają rozmiary prostaty. Pomocniczo wskazane może być także przyjmowanie leków ziołowych, takich jak naturalne preparaty palmy sabałowej.
Przy bardzo nasilonych i uciążliwych objawach niezbędne okazać się może leczenie chirurgiczne.
Rekomendacje:
[1] F. Menzel, A., Drabik , Terapeutyczne zastosowanie laserów w urologii. Med Og Nauk Zdr. 25(4), 2019, s. 23-33.
[2] F. Rachel, Własne spostrzeżenia dotyczące leczenia łagodnego rozrostu stercza. Przegląd Urologiczny. 2017; 5(105): 30.
